Tax AlertyTax Alert nr 54/2017

16/05/2017

W dniu 15 maja 2017 r. NSA w składzie 7 sędziów wydał wyrok (sygn. II FSK 3587/14), w którym rozstrzygnął, że pod pojęciem „dochody osiągane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej” należy rozumieć zarówno dochody osiągane z działań podejmowanych na terytorium Polski, jak również dochody z działań podejmowanych poza granicami kraju na rzecz polskiego rezydenta.

Kwestia ta, mająca istotne znaczenie dla obowiązku poboru podatku u źródła przez polskich podatników, którzy korzystają z usług zagranicznych kontrahentów wykonujących świadczenia niematerialne (takie jak usługi doradcze, księgowe czy prawne), budziła rozbieżności w orzecznictwie sądowym na gruncie stanu prawnego sprzed 1 stycznia 2017 r. Nie było wiadomo, czy możemy mówić, że źródło przychodu jest położone w Polsce, jeżeli określone świadczenie jest wykonywane za granicą (do 31 grudnia 2016 roku przepisy ustawy o PDOP nie precyzowały tej kwestii).

Organy podatkowe oraz niektóre sądy stały na stanowisku, iż o istnieniu źródła przychodu w Polsce nie decyduje miejsce wykonywania czynności, lecz wyłącznie miejsce siedziby podmiotu wypłacającego należności. Stanowisko takie zostało wyrażone m.in. w orzeczeniach NSA z: 21.08.2014 r. (II FSK 2120/12, II FSK 2121/12) oraz z 16.12.2015 r. (II FSK 3179/13). Taka interpretacja prowadzi do wniosku, że w przypadku zapłaty przez polskiego rezydenta należności na rzecz nierezydenta za korzystanie z usług niematerialnych, co do zasady powstaje obowiązek poboru podatku u źródła w Polsce.

Część sądów prezentowała jednak odmienny pogląd, zgodnie z którym, dla opodatkowania przychodu podatkiem u źródła w Polsce nie wystarczy, że wypłat dokonuje polski rezydent – warunkiem koniecznym jest, aby rezultat świadczonej usługi następował na terytorium Polski. Takie stanowisko zaprezentował np. NSA w wyrokach z: 04.03.2015 r. (sygn. akt II FSK 333/13), 21.08.2014 r. (sygn. akt II FSK 2120/12), 4.07.2013 r. (II FSK 2200/11), 12.12.2010 r. (II FSK 1454/09) oraz z 23.04.2010 r. (II FSK 2144/08).

Powyższy problem interpretacyjny został rozstrzygnięty wyrokiem siedmiu sędziów NSA, którzy uznali, że nawet jeśli usługa jest świadczona za granicą, to podatek musi być pobierany u źródła (czyli w Polsce). W przeciwnym razie usługi niematerialne, świadczone często na terytorium różnych krajów, w ogóle nie byłyby opodatkowane.

Wyrok siedmiu sędziów nie wiąże innych składów sędziowskich, jednak istnieje znaczne prawdopodobieństwo, że inne składy będą się na niego powoływać jako na wskazówkę interpretacyjną.

Problem, który rozstrzygnął NSA, w obecnym stanie prawnym (od 1 stycznia 2017 r.) został wyeliminowany przez ustawodawcę, który w art. 3 ust. 3 pkt 5 ustawy o PDOP stwierdził, że za przychody uzyskiwane na terytorium Polski uważa się należności regulowane przez podmioty mające siedzibę lub zarząd w Polsce (a więc bez względu na miejsce faktycznej realizacji świadczenia).