W dniu 15 stycznia 2015 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok (sygn. akt I FSK 1980/13) w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.
Sprawa dotyczyła spółdzielni mieszkaniowej, której grunt oraz pomieszczenia były zajmowane bez tytułu prawnego przez spółkę akcyjną. Spółdzielnia poinformowała spółkę o ciążącym na niej obowiązku uregulowania stanu prawnego nieruchomości i wystąpiła z roszczeniem o zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie. W związku z powyższym spółdzielni nasunęły się wątpliwości, czy otrzymana należność z tytułu bezumownego korzystania będzie miała charakter rekompensaty za uniemożliwienie korzystania z tych nieruchomości.
Minister Finansów w interpretacji indywidualnej uznał, że spółdzielnia tolerując bezumowne korzystanie z nieruchomości, świadczyła usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, które ze względu na ich odpłatny charakter podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Według MF, roszczenie spółdzielni będzie więc w rzeczywistości wynagrodzeniem za świadczoną przez spółdzielnię usługę.
Zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny, jak i Naczelny Sąd Administracyjny nie zgodziły się ze stanowiskiem Ministra Finansów. Sąd II instancji zaznaczył, że nie można mówić o odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu ustawy o VAT, w sytuacji, kiedy jakiś podmiot korzysta z nieruchomości bezumownie. Według NSA, brak umowy lub niepodjęcie działań zmierzających do niekorzystania przez spółkę z nieruchomości spółdzielni, nie oznacza istnienia dorozumianej zgody na taki stan rzeczy, zwłaszcza kiedy właściciel gruntu podejmuje wszelkie dostępne prawem działania dla odzyskania posiadania gruntu. W konsekwencji, w opinii NSA, opłata za bezumowne korzystanie z cudzego gruntu – z uwagi na swój odszkodowawczy charakter i sposób ustalania, nie może być uznana za wynagrodzenie za usługę, ponieważ nie ma ona charakteru ekwiwalentności.
